VOL. 3 (2006)
Pełny tekst każdego artykułu jest dostępny w formacie PDF na dysku CD
po złożeniu zamówienia.
Wszystkie artykuły były recenzowane przez członków Komitetu Naukowego.
Ocena
możliwości gospodarczego wykorzystanie niektórych odpadów hutniczych
jako substytutu kruszywa naturalnego do betonów osłonowych przed
promieniowaniem gamma
(w j. polskim)
Alwaeli M.
Streszczenie
W niniejszej pracy przedstawiono wyniki badań parametrów
technicznych i absorpcyjnych promieniowania jonizującego osłon
betonowych z dodatkiem żużla granulowanego z Huty Cynku „Miasteczko
Śląskie” w Tarnowskich górach oraz opiłków stalowych i zendry z Huty
Baildon w Katowicach.
Prognozowanie
zasobności gazowej składowisk odpadów komunalnych w oparciu o
teoretyczny model matematyczny
(w j. polskim)
Wandrasz J. W., Landrat M.
Streszczenie
Składowiska odpadów komunalnych są poważnym źródłem emisji metanu i
ditlenku węgla do atmosfery. Gaz składowiskowy tworzy się w wyniku
procesów biochemicznych zachodzących w masie zdeponowanych odpadów.
Czynnikiem mającym największy wpływ na ilość generowanego gazu jest
zawartość w odpadach substancji organicznej, a konkretnie zawartość
węgla biodegradowalnego.
Polskie składowiska charakteryzuje wysoka zawartość odpadów pochodzenia
organicznego, stąd wysoka emisja gazu składowiskowego. Decyzje
dotyczące odzysku i zagospodarowania biogazu winne być poprzedzone
wnikliwą analizą zasobności gazowej składowiska, którą określa się
najczęściej w oparciu o model matematyczny procesu fermentacji
metanowej.
Model pozwala na prognozowanie bilansu gazowego składowiska w dowolnym
okresie jego eksploatacji lub po jej zakończeniu, stanowiąc podstawę do
analizy i wyboru rozwiązań unieszkodliwiania lub zagospodarowania gazu.
Ocena wpływu
na środowisko termicznego przekształcania odpadów w modelowych
scenariuszach gospodarki odpadami komunalnymi
(w j. polskim)
Maćków I., Sebastian M., Szpadt R.
Streszczenie
W pracy przedstawiono scenariusze gospodarki odpadami komunalnymi, w
których przewidziano termiczne metody przekształcania odpadów
(wydzielanie i dalsza przeróbka frakcji wysokoenergetycznych lub
spalanie zmieszanych odpadów po selektywnej zbiórce) oraz ich wpływ na
środowisko. Zastosowanymi wskaźnikami środowiskowymi były:
zużycie surowców nieodnawialnych, zmiany klimatu, toksyczny wpływ na
ludzi, tworzenie się fotoutleniaczy, zakwaszenie i eutrofizacja.
Zależności pomiędzy ilością i składem materiałowym odpadów, w tym
frakcji wysokoenergetycznych a różnymi czynnikami
społeczno-ekonomicznymi uwzględnia model prognostyczny, który w ogólnym
zarysie opisano we wcześniejszej pracy autorów [1].Zarówno model
prognostyczny jak i przedstawiony w niniejszej pracy sposób tworzenia i
oceny scenariuszy są częścią szerszych badań nad oceną zintegrowanych
systemów gospodarki odpadami przy pomocy analizy cyklu życia
(LCA) w wybranych państwach należących do UE [2].
Niezbędne informacje wejściowe do modelu obok danych ogólnych o
państwie i mieście (liczba mieszkańców, powierzchnia miasta, wartości
średnich temperatur i opadów), obejmują również znajomość wartości
podstawowych wskaźników społeczno-ekonomicznych, takich jak: ilość i
wielkość gospodarstw domowych, PKB, przeciętne miesięczne wynagrodzenia
brutto, przeciętny miesięczny dochód na 1 osobę w gospodarstwach
domowych.
W celu prognozy ilości i składu odpadów konieczna jest znajomość
rozszerzonych danych społeczno-ekonomicznych (na poziomie kraju i
miasta) oraz aktualna ilość i skład odpadów (selektywnie zbieranych i
zmieszanych), planowany poziom odzysku i recyklingu oraz zamierzone
akcje społeczne, minimalizujące ilość odpadów. Zarówno na tym
etapie pracy jak i podczas definiowania scenariusza dla większości
danych określono wartości domyślne, które są wykorzystywane przypadku,
gdy użytkownik nie posiada wystarczającej ilości informacji.
Dla każdego z procesów możliwe jest zdefiniowanie maksymalnie trzech
instalacji a jedna sesja umożliwia ocenę i porównanie do 4 scenariuszy.
Najlepsza
Dostępna Technika (BAT ), a polityka zrównoważonego rozwoju
(w j. polskim)
Pikoń K.
Streszczenie
Pojęcie „Najlepszej Dostępnej Techniki” (BAT - Best Available
Technique) zostało wprowadzone do obiegu prawnego w krajach Unii
Europejskiej Dyrektywą 96/61/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania i
ograniczania powstawania zanieczyszczeń (IPPC - Integreted Pollustion
Prevention and Control). Mimo iż od tego momentu upłynęło 8 lat BAT
nadal nie jest do końca określony dla wszystkich rodzajów instalacji.
Istniejące opisy postawiają bardzo duże pole niedookreśloności. Brakuje
danych technicznych o kluczowym znaczeniu. Płynne pozostaje połączenie
technicznej strony najlepszej dostępnej techniki oraz jego
ekonomicznego charakteru.
Definicja i założenia BAT wskazują, że może on być inaczej
interpretowany w różnych krajach w zależności od ich stopnia rozwoju.
Pozostają problemy z ostateczną determinacją BAT, a między innymi z
określeniem jaka metoda powinna być zastosowana do określenia pojęcia
„przeżycia” w ekonomicznym sensie (Economic Viability).
BAT stwarza jednak szanse na wzmocnienie polityki ekorozwoju we
wszystkich działach gospodarki. Jest stosunkowo nowym pojęciem, które
może służyć próbie przeorientowania dotychczasowego spojrzenia na
ochronę środowiska opartego na zakazach i limitach oraz przekształcenia
go na samoregulujący mechanizm ochrony zasobów naturalnych i całego
środowiska.
W artykule przedstawiono techniczne uwarunkowania wdrażania BAT w
różnych sektorach techniki oraz zdefiniowano mechanizm samoregulacji
BAT oparty na podatku ekologicznym typu Pigou, który będzie neutralna
dla poszczególnych sektorów w sensie przepływu środków. Mechanizm
podatku Pigou może określić próg, który w samej definicji BAT pozostaje
obszarem niedookreślonym oraz wdrożyć mechanizm samoregulujący się,
który będzie zachęta do podnoszenia standardów ekologicznych.
Paliwa produkowane w rolnictwie
(w j. polskim)
Wyżgolik B.,
Brząkalik K., Nowak B.
Streszczenie
W ramach programu rozwoju obszarów wiejskich należy uwzględnić również
możliwość produkcji nośników energii. Nabiera to szczególnego znaczenia
w rejonach gdzie działalność człowieka przyczyniła się do degradacji
środowiska.
W pracy przedstawiono różne gatunki roślin, które można wykorzystać
jako odnawialne źródła energii (OZE). Różnorodność gatunkowa pozwala na
prawidłowe wykorzystanie siedliska i utrzymanie bioróżnorodności, a
przemysł natomiast może otrzymać wiele surowców. Wśród roślin
uprawianych na cele energetyczne pojawiają się także gatunki obce nie
występujące w naszej strefie klimatycznej np. miskant olbrzymi, które
wymagają dokładnego poznania.
Z prezentowanych roślin najbardziej wydajne pod względem energetycznym
są buraki cukrowe, miskant olbrzymi i topole.
Paliwa do
silników Diesla ze zużytych tłuszczów roślinnych i zwierzęcych
(w j. polskim)
Klecan R.
Streszczenie
Proces transestryfikacji olejów roślinnych i tłuszczów
małocząsteczkowymi alkoholami alifatycznymi jest od dawna przedmiotem
dużego i ciągle wzrastającego zainteresowania z uwagi na możliwość
zastosowania otrzymywanych w nim estrów jako ekologicznego paliwa do
silników wysokoprężnych o zapłonie samoczynnym. Proces ten, zwany
inaczej alkoholizą, można prowadzić w łagodnych warunkach i bez dużego
nakładu energii, używając nieprzydatnych do innych celów (np.
spożywczych), a często odpadowych, surowców tłuszczowych zarówno
roślinnych, jak i zwierzęcych, zwłaszcza łoju. Omówiono dotychczasowy
stan badań i rozwiązań przemysłowych w zakresie wytwarzania paliw do
silników Diesla ze zużytych tłuszczów roślinnych i zwierzęcych.
Najczęściej stosowane są mieszaniny oleju rzepakowego ze zużytymi
olejami roślinnymi. Przedstawiono rozwiązania austriackie firmy Vogel
& Noot GmbH, niemieckie - ECB Enviro Berlin AG, Jenamethyl AG i
Meridas AG Jena, kanadyjskie - firmy Biox z Toronto a także polską
koncepcję zespołu naukowców z Uniwersytetu Wrocławskiego.
Analiza
możliwości zastosowania prochów pozyskiwanych z utylizowanej
amunicji jako składników palnych materiałów wybuchowych emulsyjnych
(w j. polskim)
Maranda A.
Różnorodność substancji palnych pochodzenia organicznego stwarza
możliwości praktycznie dowolnego ich wzajemnego przetwarzania w celu
formowania paliwa o określonych właściwościach i przeznaczeniu. Dobór
paliwa winien być uwarunkowany rodzajem procesu, charakterystyką komory
spalania, a także zdolnością do emisji określonych substancji
powstających w wyniku procesu spalania lub współspalania. Możliwość
współspalania paliw jaką dopuszcza dyrektywa Unii Europejskiej 2000/76
stwarza potrzebę poznania zachowania się formowanych paliw w warunkach
termicznych komory. Z tego względu prowadzi się szereg testów
laboratoryjnych, a także badań na stanowiskach eksperymentalnych w
skali półtechnicznej i technicznej oceniając warunki współspalania z
węglem kamiennym, brunatnym, drewnem. Wyniki tych badań w zakresie
oceny stopnia emisji składników agresywnych dotyczące emisyjności
mieszanek węglowo-biomasowych są przedmiotem rozważań niniejszej
publikacji.
Popioły
ze
spalania odpadów z przemysłu mięsnego i osadów ściekowych jako źródło
fosforu
(w j. polskim)
Wzorek Z., Lenik E., Gorazda K.,
Wilkosz A.
Streszczenie
Wzrost liczby ludności na świecie, rozwój przemysłu oraz ilości
substancji chemicznych podlegającym procesom migracji w środowisku
przyczyniają się do jego zmian, zarówno lokalnych jak i globalnych.
Rosnące zapotrzebowanie na związki fosforu skutkuje do znaczącą
eksploatacją naturalnych złóż apatytów i fosforytów. Prognozy dotyczące
naturalnych światowych rezerw złóż fosforu przewidują, że ponad 50%
zasobów fosforowych obecnie wykorzystywanych na świecie, zostanie
zużyta w przeciągu następnych 60-70 lat. W pracy przedstawiono wyniki
badań nad możliwością współspalania osadów ściekowych z mączkami
mięsno-kostnymi. Określono wpływ temperatury oraz skład odpadów na
właściwości fizykochemiczne uzyskanych popiołów. Przeprowadzono analizę
przydatności nawozowej popiołów ze szczególnych uwzględnieniem
zawartości i przyswajalności fosforu. W zależności od temperatury oraz
składu spalanych odpadów przyswajalność fosforu osiąga poziomu 65%.
Monitoring emisji w zakładach
termicznej utylizacji odpadów
(w j. polskim)
Bukowska M. A., Szymański W.
Streszczenie
W artykule przedstawiono wykonane badania biogazu
dla przykładowego składowiska odpadów komunalnych. Wykonano analizy
fizykochemiczne powstających gazów w celu określenia niezbędnych
parametrów do oceny przydatności pozyskanego gazu jako biogaz do
dalszego wykorzystania. Wynikiem analizy jest określenie, czy
pozyskany gaz spełnia parametry paliwa i czy można go wykorzystać jako
paliwo podstawowe lub uzupełniające dla celów grzewczych i ciepłej wody
użytkowej. Na podstawie średnich wartości parametrów oraz
wytworzonej ilości gazu wyliczono szacunkowo wartość energetyczną
możliwą do uzyskania z badanego składowiska.